استفاده از فناوری های جدید در عملیات نجات حادثه مجتمع پلاسکو ممنوع بود یا …

حادثه مجتمع پلاسکو، سبب شد تا به بررسی برخی از مدرن ترین فناوری های جهان در زمینه یافتن افراد محبوس زیر آوار بپردازیم چرا که شاید با استفاده از این فناوری های نوین و امداد رسانی سریعتر به محبوس شدگان زیر آوار امکان زنده یافتن برخی از این عزیزان وجود داشت. استفاده از سگهای زنده یاب تقریبا برای آوار کم عمق به کار می رود و قدرت بویایی سگ ها برای ریزش های سنگین کاربرد چندانی ندارد.

گویا آی تی – پیدا کردن افراد مدفون شده در زیر آوار ناشی از فروریختن ساختمان بسیار دشوار است، اما یک فناوری جدید در این زمینه وجود دارد که به شناسایی دقیق محل افراد مدفون در زیر آوار و اعلام حتی سطح آسیب دیدگی آن فرد کمک می کند.

در این گونه حوادث، معمولا امدادرسان ها نمی دانند چه تعداد قربانی در زیر آوار مدفون هستند و حتی این را هم نمی دانند که آیا آنها زنده هستند یا خیر؟ بهترین روش برای جواب به این سوالات تا به امروز استفاده از سگ های زنده یاب بوده است.
اما به تازگی فناوری پیشرفته ای موسوم به پروژه نسل دوم شناسایی موقعیت افراد در عملیات امداد(SGL FOR USAR) معرفی شده است که دقت و سرعت عملیات امداد رسانی را بسیار بالاتر می برد.

این پروژه با ۴٫۹ میلیون یورو سرمایه گذاری و با ۲۱ نفر از محققین شروع به کار کرد که هدف از توسعه آن استفاده از سنسورهای قوی برای یافتن قربانیان مدفون زیر آوار بود. سنسورهای به کار رفته در این فناوری به علائم شیمیایی بدن انسان حساس بودند و از آنها در دستگاه های خاصی برای شناسایی قربانیان در عملیات های مختلف استفاده می شود. این سنسورها به تنفس انسان، عرق، اوره حساس بودند و در نسخه های پیشرفته تر حتی قادر به تشخیص متابولیزم جاری در بدن انسان نیز هستند که استفاده از داده های این سنسورها امدادرسانان را قادر می سازد تا از شدت وخامت اوضاع جسمانی فردی که در زیر آوار گیر کرده است، با خبر شوند.

فناوری ناسا برای شناسایی قربانیان مدفون زیر آوار با استفاده از دستگاه FINDER
استفاده از امواج مایکروویو برای شناسایی موقعیت افراد مدفون در زیر آوار توسط ناسا یکی از جالب ترین اخبار در این زمینه بوده که به سرعت امدادرسانی به قربانیان سراسر جهان بسیار کمک کرده است. دستگاه FINDER از فناوری رادار مایکروویو برای شناسایی ضربان قلب افرادی که هنوز در زیر آوار هستند، استفاده می کند. این فناوری اصولا برای شناسایی موجودات دیگر در سیارات دیگر ساخته شده ولی برای این منظور نیز می توان از آن استفاده کرد. این دستگاه هنور در حد نمونه های اولیه ساخته شده است اما دو نمونه از آنها برای حادثه زمین لرزه نپال در آنجا مورد استفاده قرار گرفت و در کمال ناباوری این دستگاه توانست ۴ فرد زنده در زیر آوار را شناسایی کند.
از لیت فناوری برای پیدا کردن افراد در عمق ۳۰ فوتی و یا ۲۰ فوتی زیر سیمان و یا ۱۰۰ متری در فضای باز می توان استفاده کرد و موقعیت دقیق فردی که ضربان قلبش می تپد قابل شناسایی دقیق است.

پهپادهای آتش‌نشان
در فروردین سال جاری اعلام شد که پهپادهای آتش نشان در ناوگان اتش نشانی کشور استفاده خواهد شد اما در حادثه اخیر پلاسکو جز چند کوادکوپتر معمولی که بیبشتر به کار فیلمبرداری میدانی می پرداختند اثری از پهپادهای تخصصی این حوزه دیده نشد. استفاده از پهپادهای اتش نشان در حال فراگیر شدن در بسیاری از کشورهای جهان است و در عملیات های امدادی زیادی در حال حاضر از آنها کمک گرفته می شود. امروزه شرکت‌های مختلفی به طراحی و فروش این پهپادها به نهادهای امدادی اقدام کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به شرکت‌های SkyFire و AtlantaDrone اشاره کرد.

پهپادهای به کار گرفته شده در آتش‌نشانی نیویورک هر کدام ۸۵ هزار دلار قیمت دارند که به صورت ویژه برای ماموریت ‌های آتش‌نشانی طراحی شده‌اند. این پهپادهای با دوربین‌های حرارتی و مادون قرمز اطلاعات بسیار مهمی را حتی از میان دود بسیار غلیظ و شعله‌های آتش برای کنترل و اطفای حریق از بالا اارسال می‌کنند تا آتش‌نشان‌ها به مناطق خطرناک وارد نشوند. برای مثال آتش سوزی که بر اثر نشت گاز سال ۲۰۱۴ در منهتن اتفاق افتاد نیروی آتش‌نشانی را به شدت دچار مشکل کرد اما رئیس عملیات با کمک گرفتن از یک پهپاد که در محل بود موفق شد حادثه را از بالا مدیریت کند.

جت‌پک برای آتش‌نشان‌های کشور همسایه
بسیار جالب است که در کشور همسایه یعنی امارات در حال حاضر از فناوری مدرن جت پک برای دفع آتش و کمک به مانور اتش نشانان استفاده می شود اما در کشور ما هنوز چنین امکاناتی که شاید ارتباط مستقیم با نجات جان افراد داشته باشند، تهیه نشده است. شرکت لاکهید مارتین سازنده این جت پک ها است و قرار است ۲۰ جت پک دیگر نیز به سازمان آتش نشانی دوبی تحویل دهد.

جت‌پک در واقع یک وسیله پرواز شخصی است که فرد می‌تواند با آن بدون نیاز به باند پرواز کند. جت‌پک‌های خریداری شده با تجهیزات آتش‌نشانی می‌توانند آتش‌نشان‌ها را به ارتفاع ۹۱۴ متری از سطح زمین برسانند. آتش‌نشان می‌تواند با سرعت ۷۴ کیلومتر بر ساعت پرواز کند.

لباس مناسب برای آتش نشانان
با توجه به شغل پر خطر آتش نشانی، به نظر می رسد دیگر لباس های قدیمی که در این حوزه به کار می رفته کاربردی نداشته و با استفاده از لباس های جدید برای اتش نشان ها می توان به انجام بهتر ماموریت های محوله به آنها کمک کرد. در عکس زیر قیمت بخشی از لباس های آتش نشانی مدرن را مشاهده می کنید:

با توجه به اتفاقات رخ داده در حادثه مجتمع پلاسکو و گذشت بیش از ۴۸ ساعت از این حادثه و پیدا نشدن تعداد زیادی از افراد مدفون در زیر آوار به نظر می رسد استفاده هر چه سریعتر از این فناوری ها و تجهیزات مدرن در ناوگان آتش نشانی و ستاد بحران کشور ضروری است؛ چرا که با استفاده از فناوری جدید شاید می توانستیم در ساعات اولیه حادثه مکان دقیق برخی از افرادی که هنوز در زیر آوار زنده هستند را شناسایی کرده و با فوریت بیشتر به آوار برداری از نقاط ضروری تر می پرداختیم تا شاید جان هم وطنان و قهرمانان واقعی این مرز و بوم با امداد رسانی سریعتر نجات پیدا می کرد.

با توجه به اظهارات آقای چمران عضو شورای شهر تهران مبنی بر خطرناک تر بودن بسیاری از مجتمع های دیگر تهران نسبت به پلاسکو و هشدار ایشان در این رابطه به نظر می رسد، پس از اتمام عملیات امدادرسانی و آواربرداری این حادثه می بایست به سرعت به سمت تجهیز ناوگان ستاد بحران و آتش نشانی کشور به فناوری روز دنیا رفت چرا که با هر ساعت تاخیر در یافتن افراد زنده در زیر آوار چنین حوادثی امکان از دست دادن یک عزیز وجود دارد.